فایل گپ | دریچه ای به دنیای تکنولوژی
وکتور یا «وکتور گرافیک» (Vector Graphics) که آن‌را با نام گرافیک برداری نیز می‌شناسند، به تصاویر گرافیکی کامپیوتری می‌گویند که بر اساس نقطه در صفحه کارتزین تعریف می‌شوند و از طریق اتصال خط‌ها و منحنی‌ها به یکدیگر، شکل‌های مختلفی را ایجاد می‌کنند. وکتور به افراد خلاق امکان خلق آثار با کیفیت هنری را می‌دهد که این آثار را می‌توان در هر مقیاسی بزرگ یا کوچک کرد و به عبارتی وکتور محدودیتی در اندازه یا سایز ندارد. از این امکان در خلق آثار هنری، طراحی بنرهای تبلیغاتی و … استفاده می‌شود.
وکتور
گرافیک برداری از روابط ریاضی برای طراحی استفاده می‌کند. این روابط ریاضی به نقاطی تبدیل می‌شوند و این نقاط به کمک خط‌ها و منحنی‌ها به یکدیگر متصل خواهند شد که در برخی موارد «مسیر برداری» (Vector Path) نام دارند. در اثر این اتفاق، تصاویر وکتوری را بدون از دست دادن کیفیت، می‌توان با حفظ حجم کم، به مقیاس‌های بسیار بزرگ تبدیل کرد. در تصویر زیر مشاهده می‌کنید که با افزایش مقیاس تصویر، کیفیت آن کاهش پیدا نمی‌کند. فرمت‌های معمول در فایل‌های برداری (شامل وکتور) در زیر آورده شده‌اند:
دلیل پیدایش وکتور
برخی از اولین گرافیکهای کامپیوتری به صورت وکتور بودند زیرا برای ایجاد تصاویر رستر، به کامپیوترهای گران‌قیمتی نیاز بود. کامپیوترهای ابتدایی دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی و برخی بازی‌های کامپیوتری از وکتور استفاده می‌کردند. این روند تا دهه ۱۹۸۰ ادامه داشت که بعد از آن، بیشتر نمایشگرها به گرافیک شطرنجی (رستر) روی آوردند.
از آن‌جایی که بسیاری از تصاویر طراحی شده، در اندازه‌های مختلف به چاپ می‌رسند و همچنین، تصاویر طراحی شده در وب، باید به صورت واکنش‌گرا (ریسپانسیو) طراحی شوند، بهره‌گیری از وکتور در طراحی‌های مدرن امروزی، نقش بسیاری دارد. تایپوگرافی های امروزی تقریبا همگی با وکتور خلق می‌شوند. آن‌چه که امروزه در مدل‌سازی‌های سه‌بعدی و گرافیکهای کامپیوتری می‌بینیم، همگی نتیجه مستقیم پیشرفت و توسعه در هنر وکتور و تصویرسازی است.
چرا وکتور در طراحی مهم است ؟
تا اینجای کار با گرافیک برداری آشنا شدید اما به راستی اهمیت کار با وکتورها در گرافیک چیست؟ در دنیای طراحی گرافیک، وکتورها بخش اعظمی در صنعت چاپ و طراحی را به خود اختصاص می‌دهند. به طور مثال، همواره لوگوها باید فرمتی به صورت وکتور داشته باشند زیرا خطوط و منحنی‌هایی که در لوگوها وجود دارند، باید به هنگام چاپ در اندازه‌های مختلف، شکل مناسب خود را حفظ کنند. به همین دلیل است که می‌توانید لوگو خود را بر روی تابلوهای تبلیغاتی بزرگ قرار دهید یا اینکه آن‌را بر روی خودکار کوچکی چاپ کنید.
علاوه بر این، آیکون ها نیز بهتر است فرمتی به صورت وکتور داشته باشند. وکتورها می‌توانند سبب سادگی و سرعت در انجام پروژه‌های طراحی شوند. با استفاده از وکتورها، طراحان در زمان خود صرفه‌جویی می‌کنند که این امر، صرفه‌جویی در هزینه را نیز به همراه دارد و در عین حال، نتایجی با کیفیت بالا بدست می‌دهد.
اگر نرم‌افزار مربوط به وکتورها را در اختیار نداشته باشید، بهره‌گیری از آن‌ها امکان‌پذیر نیست. فایل‌های حاوی وکتور به طور معمول با پسوندهای «
» یا «» نگهداری می‌شوند. از این‌رو، در صورتیکه به چنین فایل‌هایی دسترسی داشتید، حتی بعد از اتمام پروژه خود، آن‌ها را حذف نکنید زیرا همواره برای طراحی به این فایل‌ها نیاز پیدا می‌کنید. در تصویر زیر، به طور خلاصه، نقاط قوت وکتور بیان شده است.
خصوصیات وکتور که باید بدانیم
انعطاف در تغییر اندازه
همانطور که در ابتدای متن نیز به آن اشاره شد، بدون افت کیفیت، این نوع از تصاویر و پروژه‌های طراحی را می‌توان تغییر اندازه داد. اگر تنها یک بار با تصاویر گرافیکی کار کرده باشید، به اهمیت این موضوع پی می‌برید چراکه در بیشتر موارد، مشتری یا پیمانکار از شما تصویر بزرگتری می‌خواهد تا به جزئیات بیشتری دسترسی داشته باشد.
حجم کمتر
این نکته را به یاد داشته باشید، زمانیکه به طراحی مشغول باشید، به فضای زیادی هم نیاز پیدا می‌کنید و بنابراین، برای هر گیگابایت از حافظه‌ای که اشغال می‌کنید باید هزینه‌ای مجزا در نظر بگیرید. از جمله مزایای فایل‌های وکتور، حجم کم آن‌ها است زیرا این فایل‌ها با روابط ریاضی ایجاد می‌شوند و نیازی به اشغال فضای زیاد ندارند. این درحالیست که فایل‌های رستر، به دلیل وجود پیکسل‌های زیاد و اطلاعات موجود در هر پیکسل، به فضای بسیار زیادی نیاز دارند.
پسوندهای مختلف
فرمت استاندارد برای فایل‌های وکتور به صورت «» است. کنسرسیوم «W3C» که استانداردهای مورد نیاز طراحی وب را مشخص می‌کند، این پسوند را برای تصاویر آنلاین وکتور در نظر گرفته است. با این وجود، پسوندهای دیگری نیز وجود دارند که در ابتدای متن به آن‌ها اشاره شد.
موارد عدم استفاده از وکتور
زمانی که با عکاسی دیجیتال سروکار دارید نباید از وکتور کمک بگیرید. در واقع، وکتورها توانایی ایجاد تصاویر دیجیتال با کیفیت رستر را ندارند و این درحالیست که تصاویر رستر، تا ۱۶ میلیون رنگ را پوشش می‌دهند. در حقیقت، هر چیزی که نیاز به استفاده و ترکیب کردن پیکسل داشته باشد، بهتر است به کمک تصاویر رستر انجام شود.
