نویسنده:
بازدید: 356 بازدید
زمان مطالعه: 20 دقیقه

واقعه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا

واقعه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در ایران در آبان ماه ۱۳۵۸ را می توان یکی از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران دانست. اهمیت و عظمت این حادثه به صورتی بود که حضرت امام خمینی (ره) آن را با عنوان «انقلاب دوم» نامیدند. از مهم ترین نتایج این حرکت انقلابی، دستیابی دانشجویان به اسنادِ جاسوسی و توطئه گری دولت آمریکا در ایران بود.

هرچند آمریکایی ها در ساعات تصرف لانه توسط دانشجویان، سعی کردند با ابزار و دستگاه های موجود این اسناد را منهدم کرده و از بین ببرند اما بعد از تسخیر لانه، با کار سخت و تلاشی شبانه روزی بخش زیادی از این اسناد بازیابی و منتشر شد.

دانشجویان در جریان فعالیت‌های خود در سفارت تلاش گسترده‌ای را برای مطالعه، طبقه بندی و انتشار اسناد لانه جاسوسی آغاز کردند. دانشجویان با وجود آنکه در زمینه ‌امور اطلاعاتی و کشف رمز اسناد پیچیده تجربه نداشتند اما بخوبی از عهده ‌آن برآمدند.

این اسناد از اسرار‌ جاسوسی‌ها و دخالت‌های بیشمار آمریکا در ایران و کشور‌های مختلف جهان پرده برمی‏داشت و اسامی ‌بسیاری از عوامل و رابطین آمریکا و انواع شیوه‏‌های جاسوسی و تحرکات سیاسی این کشور را در مناطق مختلف جهان افشا می‏کرد.
یکی از دانشجویانی که موفق می‌شود قبل از نابودی کامل اسناد کاغذی و میکروفیلم‌ها، به بخشی از آن دست یابد می‌گوید: «ما به دنبال اسناد و مدارک محرمانه‌ای می‌گشتیم که بتواند ماهیت عمل آمریکایی‌ها را در سفارت به خوبی نشان دهد. در انتهای یکی از راهرو‌ها با یک دیوار بلند فولادی برخورد کردیم که خیلی مشکوک بود.

صدا‌‌های خفیفی هم از آن سوی دیوار، به گوش می‌رسید که بعد‌ها فهمیدیم صدای دستگاه خرد کن اسناد بوده‌است. یکی از گروگآنها را که در بازجویی‌ها فهمیده بودیم توانایی بازکردن قفل‌های رمزدار را دارد به کنار آن دیوار آوردیم و گفتیم باید اینجا را باز کنی. اول امتناع می‌کرد. بالاخره با اصرار زیاد آن در فولادی را که به شیوه خاصی رمزگذاری شده بود باز کرد.

تسخیر لانه جاسوسی آمریکا
دستگاه خردکن اسناد

وقتی وارد آن محوطه شدیم، دیدیم آنجا دنیایی از میکروفیلم، میکروفیش و انواع وسایل انهدام اسناد موجود است. تعدادی آمریکایی با دستگاه‌های موجود مشغول خرد کردن و انهدام اسناد و مدارک محرمانه بودند. بلافاصله همه را بازداشت و دستگاه‌ها را خاموش کردیم.

به‌این ترتیب، توانستیم به بخشی از اسناد دست پیدا کنیم. در حالی که بخش قابل توجهی هم از بین رفته بود».
مهندس سیف اللهی یکی از دانشجویان خط امام در رابطه با چگونگی دسترسی به‌این اسناد نیز می‌گوید: «اسناد سه قسمت بود.

یک قسمت آنها که دست نخورده باقی مانده بود، اینها اسناد عادی بودند اگر چه بعضی از اسناد طبق بندی شده هم در اینها وجود داشت و آمریکایی‌ها فرصت نکرده بودند آنها را از بین ببرند. یک قسمت اسناد بیشتر حالت عادی داشت و به‌ابعاد اقتصادی، سیاسی و فرهنگی از مسائل انقلاب و کشور ما می‌پرداختند و بعضی از اسناد هم که طبق بندی داشت و به نظر می‌آمد فرصت نکرده بودند کاری نسبت به‌ آنها انجام بدهند.

یک بخش از اسناد هم پودر شده بود. بشکه های مختلف و دستگاه‌های متعددی در قسمت‌های طبق بندی شده وجود داشت که در چند ساعتی که ما مشغول راه پیدا کردن و ورود به ساختمان مرکزی بودیم اینها فرصت داشتند و با آن دستگاه‌ها آنها را پودر کرده بودند. ما نتوانستیم این پودر‌ها را بازسازی کنیم».

حسین شیخ‌الاسلام دیگر دانشجوی پیرو خط امام در رابطه با اسناد چنین می‌گوید:

بعد از مدتی که فهمیدیم می‌شود اسناد را درست کرد از مدارس دانش آموزان آوردیم. یکسری از دانشجویان در مدارس تدریس می کردند و از شاگردان آنها استفاده کردیم. این کار خیلی سخت بود. در میان کوهی از رشته‌‌ها باید دنبال این بودیم که کدام رشته در کنار کدام رشته قرار بگیرد. خانم ابتکار هم اسنادی را که تکمیل شده بود ترجمه می کردند.

هنگامی که ‌اسناد موجود در سفارت و گزارش‌‌های مستند دخالت آمریکا در جریان افشای اسناد لانه جاسوسی‌ به دست آمد، در عمل مشخص شد که ‌اگر مبارزه تنها با سقوط نظام استبدادی پایان یافته تلقی شود، باز هم امکان توطئه دشمنان و تکرار حوادث تلخ گذشته فراهم خواهد بود و آنچه ‌این نظریه را تکامل می‌بخشد، تحقیق عمیق در اسناد لانه جاسوسی آمریکاست‌.

از بزرگترین دستاورد‌های این حرکت‌، افشای اسنادی است که در این رویداد به دست آمد. با آن که بیش از سه دهه‌از تصرف لانه جاسوسی آمریکا گذشته‌، این اسناد می‌توانست در پژوهش‌‌های دانشگاهی در پایان‌نامه‌‌های کارشناسی ارشد و دکترای رشته‌‌های تاریخ‌، علوم سیاسی و روابط بین‌الملل مورد استفاده قرار گیرد اما بنظر می‌رسد نه در ایران و نه در سایر کشور‌های جهان‌، اقدام قابل توجهی در این زمینه صورت نگرفت.

البته با توجه به نفوذ ایالات متحده در اکثر مراکز دانشگاهی جهان و اعلام ممنوعیت ورود کتاب‌های منتشره لانه جاسوسی به‌امریکا، این بی‌توجهی عمدی در غرب دور از انتظار نیست‌، اما غفلت از این موضوع در داخل کشور توجیه‌پذیر نیست‌.

اسناد منتشر شده‌، ده‌ها موضوع کوچک و بزرگ را در شیوه‌‌های اعمال سلطه و نحوه مداخله در امور ایران و سایر کشور‌ها توسط آمریکا را نشان می‌دهد و اینکه بین جناح‌‌های امنیتی (سازمان سیا)، نظامی (پنتاگون‌) و سیاسی (وزارت امور خارجه‌) اختلاف ‌نظر‌ها و تحلیل‌‌های متفاوتی وجود داشته‌است‌.

همچنین خاطرات منتشر شده دست‌اندرکاران آمریکایی نیز نشان می‌دهد که ‌آنچه در مورد غربی‌‌ها و به ویژه‌امریکایی‌‌ها درباره برنامه‌ریزی‌‌های دقیق و بلندمدت تبلیغ می‌شود، عمدتاً اغراق‌آمیز و به دور از واقعیت است‌. این اختلافات در آمریکا گاهی به حذف طرف مقابل به هر وسیله و شیو‌های می‌انجامد.

به علاوه‌، این تفکر که‌ابرقدرت‌ها برای ده‌ها سال آینده برنامه‌ریزی کرده و دیگران تنها مجری سیاست‌های از پیش تعیین‌شده‌ آنها هستند با تردید جدی روبرو می‌شود.

ابراهیم اصغر زاده‌ از دانشجویان پیرو خط امام در خصوص اسنادی که در لانه جاسوسی وجود داشت و برخی از آنها انتشار یافت و بخشی از آن نیز تحت نظر گروهی از دانشجویان قرار گرفت و اینکه نحوه‌ اتخاذ تصمیم درباره ‌انتشار آنها چگونه بود معتقد است:

مجموعه‌اسناد لانه جاسوسی که به دست آمده چه ‌آنهایی که مربوط به بخش‌های غیر سازمان سیا سفارتخانه بود اعم از تحلیل‌های اقتصادی، سیاسی، نظامی ‌و بخش‌های مختلف و چه‌ اسنادی که مربوط به سازمان سیا است، در حقیقت بخش جاسوسی و کار‌های جاسوسی آمریکا در منطقه را توضیح می‌دهد، مجموعه گرانبهایی است که باید سرمایه‌های ملی ما حساب شود، چون همه ‌اینها حاوی عملکرد آمریکا در طول سال‌های حکومت شاه بر ایران بودند.

چرا اسناد به دست آمده از لانه ی جاسوسی سفارت آمریکا اهمیت دارد؟

اولاً این اسناد برای اولین بار کشف شد و بزرگ ترین دستاوردش این است که سیاست پنهان آمریکا در ایران را آشکار می کند. یعنی این اسناد به ما نشان می دهد که آمریکایی ها در بین خودشان در مورد تحولات ایران چه جور فکر می کردند و چه راهکارهایی را در ایران دنبال می کردند و چه مدل رفتاری داشتند برای ارتباط گیری با ایرانی هایی که در ایران زندگی می کردند.

تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در ایران در آبان ماه ۱۳۵۸
تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در ایران در آبان ماه ۱۳۵۸

حوزه ی تحت نفوذ ایستگاه سازمان سیا نیز در سفارت آمریکا در تهران مستقر بود. یعنی درواقع تهران یک مرکزی بوده برای پوشش منطقه ای سیا و نه فقط ایران، پاکستان و عراق و کویت و عربستان و شوروی را هم پوشش می داده. یعنی این جا یک جایی بوده که کل این منطقه را با منابع اطلاعاتی اش سامان دهی می کرده است.

روش نگارش اسناد لانه جاسوسی

یک نکته ی بسیار جالب در این اسناد، روش های نگارش این هاست. نگارش و گزارشگری آمریکایی ها از یک روش خاصی پیروی می کند. مثلاً از سال ۴۸ تا ۵۸ ادبیات این سندها مشترک و کاملاً روش مند است.

یعنی هر کسی که می خواند، کاملاً می فهمد کارکنان سفارت چقدر موظف بودند که گزارش را دقیق و با یک متد خاصی شروع و به یک جایی ختم کنند. در مورد این که اصل این اسناد به وسیله ی خود آن کارمندهای سفارت در سال ها و روزهای مختلف تهیه تنظیم شده، تردیدی وجود ندارد.

ادبیات شان هم این طور نیست که یک عده معتقدند دانشجوهای پیرو خط امام خودشان نشستند و این ها را درست کردند.

نکته پایانی

با توجه به اهمیت اسناد کشف شده از لانه جاسوسی آمریکا ، بعد از گذشت بیش از 40 سال همچنان لازم است این اسناد را مورد مطالعه قرار گرفته و بررسی شوند زیرا هنوز هم می توان خط و ربط برخی از مسایل روز را در آنها یافت .

به همین جهت سعی کردیم در این مطلب 11 جلد از 80 جلد اسناد لانه جاسوسی که در دسترس است را برای مطالعه و بررسی شما عزیز در قالب فایل های پی دی اف برای دانلود آماده کنیم .

لازم به ذکر است که صوت جلسات دوره مجازی بازخوانی اسناد لانه جاسوسی که توسط استاد رحیم پور ازغدی در تاریخ ۲۳ الی ۲۹ آبان ماه ۱۴۰۱ برگزار شده است نیز در قالب هفت فایل صوتی برای شما کاربران گرامی تهیه و آماده دانلود گردیده است .

در پایان اگر نظری در رابطه با این مطلب دارید آن را با ما و سایر کاربران فایل گپ از طریق بخش نظرات در میان بگذارید.

دانلود فایل صوت و اسناد لانه جاسوسی آمریکا